Βουρτσίζετε τα δόντια σας καθημερινά και προσέχετε τη διατροφή σας. Παρ’όλα αυτά, τα δόντια σας χαλάνε εύκολα και έχετε πολλά σφραγίσματα. Ο φίλος σας από την άλλη πλευρά, δεν κάνει καθημερινή οδοντική υγιεινή, δεν προσέχει τη διατροφή του, αλλά έχει κάτασπρα δόντια χωρίς σφραγίσματα. Τι συμβαίνει τελικά?

Η κύρια αιτία που χαλάνε τα δόντια είναι η τερηδόνα, μια οδοντική ασθένεια, που προκαλείται από τα οξέα που παράγουν κάποια βακτήρια στο στόμα, προκαλώντας καταστροφή των δοντιών. Ο οδοντίατρος καθαρίζει το κατεστραμμένο/μολυσμένο δόντι και σφραγίζει την κοιλότητα που προκύπτει.

Για να εμφανιστεί τερηδόνα χρειάζεται να υπάρχουν ορισμένες συνθήκες-επιβαρυντικοί παράγοντες. Έτσι, είναι πιθανό να βρίσκεστε εκτεθειμένοι στους παράγοντες αυτούς περισσότερο από ότι ο φίλος σας. Επίσης, πολλούς από αυτούς μπορείτε να τους ελέγξετε ενώ άλλους όχι.

Ας ρίξουμε μια ματιά σε αυτούς τους παράγοντες κινδύνου:

• Βακτήρια του στόματος – Η τερηδόνα ξεκινά με βακτήρια που συσσωρεύονται στις επιφάνειες των δοντιών σε ένα κολλώδες φιλμ (οδοντική πλάκα) όπου τρέφονται με σάκχαρα και υδατάνθρακες από τα τρόφιμα / ποτά που καταναλώνουμε, δημιουργώντας οξέα. Τα οξέα διαλύουν το σμάλτο των δοντιών, και έτσι τα βακτήρια μπορούν να διεισδύσουν πιο βαθιά και να μολύνουν το δόντι. Η μοναδική στοματική σας “μικροβιακή χλωρίδα’’ θα μπορούσε να έχει περισσότερα ή λιγότερα από τα είδη μικροβίων που εμπλέκονται στην τερηδόνα των δοντιών, καθώς επίσης,ορισμένα στελέχη τους να είναι πιο επιθετικά από ό, τι άλλα.
• Στοματική υγιεινή – Δεν έχει σημασία πόσες φορές βουρτσίζουμε, αλλά ο τρόπος που το κάνουμε. Η σωστή εφαρμογή στοματικής υγιεινής (βούρτσισμα, οδοντικό νήμα, μεσοδόντια βουρτσάκια) βοηθά στην αφαίρεση της μικροβιακής πλάκας και των υπολειμμάτων τροφών. Τακτικές επισκέψεις και επαγγελματικοί καθαρισμοί στον οδοντίατρο είναι επίσης σημαντικά για την απομάκρυνση της οδοντικής πλάκας που έχει συσσωρευτεί και έχει γίνει ‘’πέτρα’’.
• Διατροφή – Μειωμένη πρόσληψη ζαχαρούχων τροφών και υδατανθράκων μειώνει τη διαθεσιμότητα ‘’καυσίμων’’ για τα βακτήρια. Εν τω μεταξύ, όξινα τρόφιμα και ποτά μπορεί να διαβρώσουν το σμάλτο, και όσο πιο συχνά καταναλώνονται, τόσο πιο δύσκολο είναι για το σάλιο να αποκαταστήσει το φυσιολογικό pH στο στόμα.
• Ξηροστομία – Το σάλιο περιέχει μέταλλα που βοηθούν στην εξουδετέρωση των οξέων και ξαναχτίζουν το σμάλτο των δοντιών. Ορισμένα φάρμακα, η χημειοθεραπεία/ακτινοβολίες και ορισμένες ασθένειες μπορούν να προκαλέσουν ξηροστομία . Χωρίς μια υγιή ροή, η ικανότητά μας να αποτρέψουμε την οδοντική καταστροφή/τερηδόνα είναι σε κίνδυνο.
• Το σχήμα και η θέση των δοντιών – Η τερηδόνα είναι πιο πιθανό να εμφανιστεί σε δόντια με έντονη μορφολογία στη μασητική τους επιφάνεια (π.χ. γομφίοι-προγόμφιοι) ή σε δόντια τα οποία παρεκκλίνουν από τη φυσιολογική τους θέση (ορθοδοντικές ανωμαλίες), γιατί τείνουν να παγιδεύουν πιο εύκολα τροφές και τα βακτηρίδια. Κληρονομικοί παράγοντες είναι αυτοί που καθορίζουν τα ανωτέρω.
• Υφίζηση των ούλων – Η υποχώρηση των ούλων εκθέτει τη ρίζα του δοντιού (οποία δεν προστατεύεται από σμάλτο) και την κάνει πιο επιρρεπή στη φθορά.
• Άλλοι παράγοντες – Γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσο (ΓΟΠΝ) και έμετος μπορεί να δημιουργήσουν ιδιαίτερα όξινες συνθήκες στο στόμα. Ορθοδοντικά μηχανήματα , νάρθηκές βρυγμού, και Μερικές Οδοντοστοιχίες τείνουν να περιορίσουν τη ροή του σάλιου κατά τη διάρκεια της νύχτας, προωθώντας το σχηματισμό οδοντικής πλάκας. Σταθερές συσκευές, όπως σιδεράκια, γέφυρες και στεφάνες κατακρατούν περισσότερα μικρόβια-τροφές και δυσκολεύουν το αποτελεσματικό βούρτσισμα των δοντιών.